Tarihteki en büyük küresel resesyonlardan birine neden olan Covid-19 salgınından etkilenen hava yolu taşımacılığında göstergeler, sektörün yaz döneminde toparlanma ivmesi kazanmasıyla salgın öncesi seviyelere yaklaştı.
Hava yolu pazarındaki değişim Covid-19 salgını öncesi koşullarla karşılaştırıldığında, pazardaki toparlanma ivmesi 2023 yaz ayları boyunca devam etti. Salgının doruk noktasında, Nisan 2020'de devletler sınırları kapatıp sıkı karantina kuralları uygularken, dünyadaki ticari hava taşımacılığı filosunun büyük çoğunluğu yerde beklemek durumunda kaldı. Bazı hava yolu şirketleri iflas etmemek için kamu yardımı alırken, 1 milyondan fazla kişi havacılık sektöründe işini kaybetti. 2020'de, taşınan hava yolcusu sayısında, Ücretli Yolcu Kilometre (RPK) olarak ölçülen toplam hava trafiğinin 1950'lerde izlenmeye başlanmasından bu yana en büyük düşüş kaydedildi. Sektörün toplam yolcu gelirleri 2020'de yüzde 69 düşüşle 159 milyar avroya gerilerken, net zarar 106 milyar avroya ulaştı. 2023, SALGINDAN SONRA YENİDEN TOPLARLANILAN YIL OLABİLİR Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) verilerine göre, havacılık sektörü birkaç senedir sürekli büyürken, 2023'ün tam bir toparlanma yılı olabilmesi söz konusu. 2023, hava yolu gelirlerinin 2019'a kıyasla salgın döneminden sonra yeniden toparlandığı yıl olarak öne çıkıyor. 2023 baharında gerçek küresel havacılık geliri 700 milyar doları aştı. Ancak mevsimsellikten arındırılmış gelir eğilimi halen salgın öncesine göre düşük. 2019 ile 2023 arası gelir değişimindeki yüzdelik değişim karşılaştırıldığında, yalnızca iç hat hava yolu gelirlerinin başlangıç seviyelerini aştığı görülüyor. Toparlanan trende rağmen uluslararası gelirler 2019'a kıyasla halen olumsuz bir değişim gösteriyor. Olumlu tarafı ise güçlü büyüme trendi göz önüne alındığında bu durumun 2024 itibarıyla değişebilecek olması. KÜRESEL ÇAPTA YURT İÇİ HAVACILIK YÜZDE 5-8 BÜYÜDÜ IATA'nın analizine göre, birçok yurt içi pazarda RPK göstergelerinin Haziran ve Temmuz 2023'te artarak, 2019'un salgın öncesi aylarındaki seviyelerine yaklaştığı görülüyor. Çin, 2019'un aynı dönemine kıyasla yüzde 15'in üzerinde RPK artışıyla en yüksek büyümeyi kaydetti. Yüzde 5'ten fazla artış gösteren diğer tek yurt içi pazar ise Brezilya oldu. Avustralya'nın iç pazarı ise Temmuz 2019 ile 2023 karşılaştırıldığında yüzde 3,1'lik düşüş gösterdi. Genel olarak sektör RPK göstergeleri, tüm yurt içi havacılık endüstrisi için yüzde 5-8 büyüme kaydetti. Uluslararası RPK göstergelerinin büyümesi farklılık izledi. IATA'nın analizine göre, Kuzey Amerika'da kayıtlı olanlar hariç, hava yollarının çoğunluğu RPK büyüme oranlarında keskin düşüş yaşadı. Bu bölgede RPK büyüme oranı, her ay yüzde 1-2,5 arasında değişiyor. Buna karşılık, diğer tüm bölgelerde RPK büyümesinde önemli düşüş yaşandığı görülüyor. Asya Pasifik bölgesi en ağır koşullarla karşı karşıya kalarak her ay yüzde 25'ten fazla düşüşe şahitlik etti. Toplamda sektör, salgın öncesine kıyasla RPK büyümesinde yaklaşık yüzde 11'lik düşüşe imza attı. EN BÜYÜK 10 GÜZERGAHTAKİ YOLCU HACMİ ARTMAYA DEVAM ETTİ IATA verilerine göre, en büyük 10 hava yolu güzergahındaki yolcu hacmi artmaya devam etti ancak bunların hepsi salgın öncesi dönemdeki talep seviyelerinin gerisinde kaldı. Orta Doğu'dan Asya'ya olanlar hariç, Asya'yı dünyanın geri kalanına bağlayan tüm rotalar, istatistiksel olarak 2019 seviyelerinin altında seyretmeyi sürdürüyor. Orta Doğu'dan Asya'ya olan rotalar, salgın öncesi yolcu yüklerini aşarak 2023'ün başında zirveye ulaştı. Genellikle Asya dışındaki tüm rotaların RPK seviyesinin, 2019'dakinden yüzde 20 geride olduğu görülüyor. Ancak Avrupa'dan Orta Doğu'ya ve Avrupa'dan Kuzey Amerika'ya olan rotalar, 2019'daki talep seviyelerine ulaşan ve bu seviyeleri aşan iki rota olarak ön plana çıkıyor. Analistlere göre, insanların giderek daha fazla seyahat etmeye devam etmesi, temmuzda uçakların doluluğunu önemli ölçüde artırdı. İleri tarihler için yapılan bilet satışlarının yolcuların güveninin yüksek olduğunu gösterdiğini belirten analistler, havacılık sektöründe toparlanmanın süreceğini ifade etti.
