Türkiye Kupası ve Beşiktaş

[Şemsettin_Akyurt]

Türkiye Kupası ya da sponsorluk anlaşmaları gereğince Ziraat Türkiye Kupası, Türkiye Futbol Federasyonu tarafından 1962 yılından beri düzenlenen ulusal kupa organizasyonudur. 2014-15 sezonu itibarıyla statü değişikliğine gidildi. 1962-63 sezonundan bu yana aralıksız olarak düzenlenen organizasyonun ilk adı Türkiye Kupası'ydı. 1980-81 sezonundan 1992-93 sezonuna kadar Federasyon Kupası adını almış ancak 1992-93 sezonundan 2005-06 sezonuna kadar eski ismi olan Türkiye Kupası adıyla devam etmiştir. 2005-06 sezonundan itibaren ise Türkiye Kupası isminin önünde sponsor isimleri yer almaya başlamıştır. Kupa, 2005-06 sezonundan 2008-09 sezonu sonuna kadar Fortis Türkiye Kupası, 2009-10 sezonundan itibarense Ziraat Türkiye Kupası adını almıştır. Eski statüye çeyrek final maçlarına kadar tek maçlı eleme sistemi, çeyrek ve yarı finallerde çift maçlı eleme sistemi, finalde ise o sezon uygulanan sisteme göre tek ya da çift maç üzerinden oynanan final maçıyla şampiyon belirleniyordu. 2005-06 sezonu öncesi değiştirilen sistemle çeyrek finalden önce beşer takımlı dört grup oluşturuldu. Gruplardan önceki eleme aşaması yine tek maç üzerinden oynandı. Bu gruplarda ilk iki sırayı alan takımlar çeyrek finale yükselmeyi başarırlarken çeyrek ve yarı finalde çift maç üzerinden, finalde ise tarafsız sahada tek maç üzerinden oynanan maçla şampiyon belirlenmeye başlandı. 2011-12 sezonununda yapılan statü değişikliğiyle grup sistemi kaldırılarak eskiye dönülmüş oldu. Buna göre kupanın tümü tek maç üzerinden oynanarak, dört eleme turundan oluşan eleme aşaması ve çeyrek final, yarı final ile finalden oluşan final aşaması mücadeleleri sonucu sahibini bulması kararlaştırılmıştı. Ancak 2012-13 sezonunda statü tekrar değiştirildi ve ülke genelindeki bütün liglerde bulunan takımların katılımıyla öncelikle tek elemeli maçlar oynanacak ve 5. turun sonunda dört takımlı iki grup oluşturulup bu grup maçları sonucunda ilk iki sırayı alan takımlar yarı finale yükselecek ve A Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, B Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında, B Grubu'nda 1. sırayı alan takımla, A Grubu'nda 2. sırayı alan takım arasında çift maç eleme usulüne göre oynanacaktır. Final müsabakası, yarı finalde tur atlayan iki takım arasında TFF tarafından belirlenecek olan tarafsız sahada, tek maç eleme usulüyle oynanacaktır. Grup aşaması Grup müsabakaları, Üçüncü Eleme Turu müsabakaları sonucunda tur atlayan 27 takım ve Süper Lig'i ilk 5 sırada bitiren takımlar arasında 4’er takımdan oluşan 8 grup halinde çift devreli lig usulüne göre oynanır. Eşleşmeler seri başı sistemine göre kura çekimi ile belirlenir. Bulundukları lige göre 1-8 arası takımlar 1.Torbaya, 9-16 arası takımlar 2.Torbaya, 17-24 arası takımlar 3.Torbaya ve 25-32 arası takımlar 4.Torbaya konur. Müsabakalar sonucu gruplarında ilk 2 sırayı alan toplam 16 takım, Son on altı turunu oynamaya hak kazanırlar. Son 16 Turu Kalan 16 takım çapraz olarak eşleşirler. Maçlar tek maçlı eleme usulüne göre Grup birincilerinin sahalarında oynanır. Kazanan 8 takım Çeyrek final müsabakasına katılmaya hak kazanır. Final Aşaması Çeyrek final müsabakası, Son 16 turu sonucunda oynamaya hak kazanan 8 takım arasında tek maçlı eleme usulüne göre oynanır. Eşleşmeler TFF tarafından çekilecek kura sonucunda belirlenir. 4 takım seri başı olur ve diğer 4 takım ile eşleşir. Yarı final müsabakası, Çeyrek final sonucunda oynamaya hak kazanan 4 takım arasında çift maçlı eleme usulüne göre oynanır. Eşleşmeler Çeyrek final kura çekiminde belirlenir. Final müsabakası, Yarı final sonucunda oynamaya hak kazanan 2 takım arasında TFF'nin belirlediği tarafsız sahada oynanır. Türkiye Kupası şampiyonu olan takım ise bir sonraki sezon formasına Türk Bayrağı'nı koyma hakkı kazanır. Statü, 16 Temmuz 2014'te yürürlüğe girmiştir. Beşiktaş Tarihinde Türkiye Kupası Beşiktaş, tarihinde 10 kez Türkiye Kupasını kazanarak, Galatasaray'ın ardından kupayı en çok kazanan ikinci takım olma ünvanını korumaktadır. 1975, 1989, 1990, 1994, 1998, 2006, 2007, 2009, 2011, 2021 yıllarında kupayı müzesine götüren Siyah-Beyazlı takım, 1966, 1977, 1984, 1993, 1999, 2002 yıllarındaysa finalde kupayı rakplerine kaptırmıştır. Gol yemeden alınan en farklı galibiyet Türkiye Kupası tarihinde gol yemeden alınan en farklı galibiyet ise 1998-99 (01.12.1989) sezonunda Çorluspor'u 10-0 yenen Beşiktaş almıştır. Finalde en çok kaybeden Kupa finallerinde en çok kaybeden takım, 1963, 1965, 1989, 1996, 2001, 2005, 2006, 2009, 2010, 2016, 2018 yıllarında Fenerbahçe olmuştur. | Wikipedia